Final speech of the last Byzantine emperor: "Present your shield and sword descendants of Greeks"

Final speech of the last Byzantine emperor: "Present your shield and sword descendants of Greeks"

ΠΟΣΟ ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΚΑΙ ΕΓΩ ΝΑ ΒΡΙΣΚΟΜΟΥΝ ΑΝΑΜΕΣΑ ΤΟΥΣ

ΓΙΟΝ ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΜΠΟΡΚΜΑΝ του ΧΕΝΡΙΚ ΙΠΣΕΝ (Henrik Ibsen 1828-1906)

Σε ό,τι αφορά τον μεγάλο Νορβηγό θεατρικό συγγραφέα και ποιητή που διαμόρφωσε το μοντέρνο θέατρο αναφέρω πολλά στις κριτικές που έχω γράψει για τα έργα του:  Έντα Γκάμπλερ, Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί. Γόνος πλούσιας οικογένειας με πρωθυπουργούς και εφοπλιστές,   κριτικάρει τις συνήθειες της μεγαλοαστικής κοινωνίας και την ηθική της εποχής του. Ήταν επί τρεις συνεχείς χρονιές υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ το οποίο, παραδόξως, ποτέ δεν του απονεμήθηκε και ας παίζονται, τα γραμμένα τον δέκατο ένατο αιώνα, έργα του μέχρι σήμερα και μάλιστα σε πολλές παραστάσεις, σε όλο τον κόσμο. Παραδόξως και στην Αθήνα με δύο-τρεις παραστάσεις ταυτόχρονα σε κάθε θεατρική σεζόν.

Διάβασα κάποιες κριτικές που κατηγορούν το καπιταλιστικό σύστημα. Είναι σίγουρο πως δεν φταίνε τα συστήματα αλλά οι άνθρωποι. Σε όλους τους -ισμούς υπάρχουν άνθρωποι άπληστοι, ανήθικοι, αμοραλιστές, αριβίστες. Τα αίτια μπορεί να είναι απλά ή σύνθετα. Ψυχολογικά προβλήματα που απορρέουν από την καταγωγή, την οικονομική κατάσταση της οικογένειας αλλά και το οικονομικό επίπεδο μέσα στο οποίο ζει το άτομο μπορεί να δημιουργήσουν πολυποίκιλα συμπλέγματα. Για παράδειγμα όταν κάποιος που δεν έχει τα απαραίτητα χρήματα ζει σε ένα περιβάλλον πλούτου με τα κόμπλεξ που του δημιουργούνται δεν είναι πολύ δύσκολο να παρασυρθεί και να κάνει πράξεις που δεν θα έπρεπε να κάνει. Το θέμα είναι πολύ γνωστό, τα παραδείγματα πάμπολλα. Μικροαπάτες, μεγάλες απάτες, πολύ μεγάλες απάτες, κλοπές, ληστείες με το γάντι σε τράπεζες, χρηματιστήρια, funds, ληστείες χωρίς γάντι και πολλά άλλα.

Το έργο

Γραμμένο το 1896, στην ώριμη περίοδο του συγγραφέα, το προτελευταίο έργο του, έχει ως κύριο θέμα την απληστία και τον ματεριαλισμό της εποχής, προβλήματα ο απόηχος των οποίων φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Υπάρχει η άποψη ότι το εμπνεύστηκε από κάποιο πραγματικό γεγονός. Όπως και να είναι σκοπός του ήταν η κριτική της ηθικής της κοινωνίας μέσα στην οποία ζούσε αλλά ακόμα και η αντροκρατούμενη κοινωνία όπου οι γυναίκες υφίστανται τις συνέπειες των αμαρτημάτων των αντρών.

Ο Ιωάννης Γαβριήλ Μπόρκμαν είναι αμοραλιστής. Παρατάει την αγαπημένη του και παντρεύετε τη δίδυμη αδελφή της επειδή είναι πλούσια (στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται κυρίως τα παράπονα της αδελφής, πρώτης ερωμένης, για την κατάχρηση των περιουσιακών της στοιχείων και πολλά άλλα). Δεν είναι μόνο αυτό αλλά ενώ έχει μια επιτυχημένη πορεία ως διευθυντής σε τράπεζα η απληστία του τον ωθεί σε απάτες, κατάχρηση χρημάτων των επενδυτών και άλλα κολάσιμα. Φυσικά κάποτε έρχεται η στιγμή της αποκάλυψης, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται, Στη συνέχεια τιμωρείται σε κατ΄ οίκον περιορισμό τον οποίο λόγω ντροπής αποφασίζει να συνεχίσει μέχρι το τέλος της ζωής του παλεύοντας με τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Αυτός και η σύζυγος του μαζί με την αδελφή της εκπροσωπούν την παλιά, αμαρτωλή, νεκρή πλέον γενιά των βρικολάκων που ζουν σε περιβάλλον θανάτου και που υποτίθεται ότι αποτελούν τα φαντάσματα της γενιάς που απέτυχε. Δεν μπορούν να βρουν τη γαλήνη αλλά και δεν αφήνουν τους άλλους να τη βρουν. Υπάρχει όμως και ο γιός του, η ελπίδα, που εκπροσωπεί τη νέα γενιά, τη ζωντανή γενιά,  που θέλει να ζήσει μια άλλη ζωή, πολύ καλύτερη από αυτήν των γονέων του. Είναι κάτι τέτοιο εφικτό ή πρόκειται για ουτοπική σκέψη, στάση ζωής και προσπάθεια;  

Δεν μπορώ να πω ό,τι το έργο είναι από τα καλύτερα του συγγραφέα ούτε και αυτό που παίζεται συχνότερα σε σύγκριση με τα άλλα έργα του.  Το θέμα γνωστό και όχι για ό,τι αφορά μόνο στην εποχή εκείνη μια και όλοι θυμόμαστε τραγικά γεγονότα που συνέβησαν πριν από μερικά χρόνια σε πολλές χώρες του κόσμου ακόμα και στις πιο πλούσιες. Αν ο συγγραφέας ζούσε θα έβλεπε ό,τι παρόλες τις προσπάθειες που έκανε με τα έργα του δεν άλλαξε τίποτα μέχρι τις μέρες μας.

Διαβάζοντας διάφορες κριτικές παρατηρώ πως ο τρόπος σκηνοθεσίας του κ. Χουβαρδά έχει φανεί παράξενος και δεν έχει αρέσει σε πολλούς με τους οποίους διαφωνώ.  Όπως γράφω παραπάνω, αυτό καθαυτό το έργο δεν μπορεί να προκαλέσει ενθουσιασμό, αυτό όμως είναι δυνατό να το πετύχει μια εμπνευσμένη σκηνοθεσία, κάτι το οποίο μπορεί και πολύ καλά ξέρει να κάνει ένας σκηνοθέτης αυτού του επιπέδου και το κάνει. Η προσπάθεια να παρουσιαστεί το έργο με έναν πρωτοποριακό τρόπο σε καμία περίπτωση δεν νομίζω ό,τι οφείλεται στην αλαζονεία ενός σκηνοθέτη που θέλει να δείξει πόσο ικανός είναι έτσι που να μπορεί να επισκιάσει τον συγγραφέα. Φυσικά και ο κ. Χουβαρδάς δεν είναι τόσο αφελής ούτως ώστε να κάνει τέτοιες σκέψεις. Όπως και να είναι αδιαφιλονίκητα πιστεύω πως αξίζει να δείτε την παράσταση για να απολαύσετε τη σκηνοθεσία. Μπορεί η εκφορά του λόγου να ξενίζει, η τοποθέτηση των χειλόφωνων να φαίνεται παράξενη, τα σκηνικά και τα κοστούμια ασυνήθιστα, θα σας ενδιέφερε όμως να δείτε ένα παλιό έργο σε μια παλιομοδίτικη, ας την πούμε κλασσική, σκηνοθεσία με τα γνωστά σκηνικά και κοστούμια;

Ακράδαντα πιστεύω ό,τι ο μοναδικός λόγος που κάνει την παράσταση άξια θέασης είναι η σκηνοθεσία, τα σκηνικά, τα κοστούμια με το απόκοσμο περιβάλλον που δημιουργούν καθώς και ο τρόπος ερμηνείας των ρόλων. Όλα αυτά μπορεί σε πολλούς να φανούν περίεργα ή και κλοουνερί  και όμως δεν είναι, τουναντίον αποτελούν τα κυριότερα στοιχεία  ενός  ανεβάσματος που θα θυμόμαστε.

Συντελεστές

Η νέα Μετάφραση της Έρις Κύργια όπως πάντα, εξαιρετική.
Για τη μοναδική Σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά έγραψα παραπάνω. Τα σκηνικά της Εύας Μανιδάκη συμφωνούν απόλυτα με το πνεύμα της παράστασης, το απόκοσμο περιβάλλον θανάτου, το ίδιο και τα Κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη.
Η Μουσική (λίγο έντονη) του Θοδωρή Οικονόμου καθώς και οι εξαιρετικοί Φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου, απόλυτα σωστοί.

Ερμηνεύουν

Γιον Γκάμπριελ Μπόρκμαν: Νίκος Χατζόπουλος, Γκούνχιλντ Μπόρκμαν: Ρένη Πιττακή, Έλλα Ρεντχάιμ: Λυδία Φωτοπούλου, Βίλχελμ Φόλνταλ: Ιερώνυμος Καλετσάνος, Φάννυ Ουίλτον: Θεοδώρα Τζήμου, Έρχαρτ Μπόρκμαν: Κωνσταντίνος Πλεμμένος, Φρίντα Φόλνταλ: Σοφία Κόκκαλη. Όλοι τους ερμήνευσαν τους ρόλους τους με δεξιοτεχνία αποδεικνύοντας τις υποκριτικές τους ικανότητες.

Η θεατρική αίθουσα παρόλο που δεν είναι επιπέδου Μεγάρου Μουσικής υπηρετεί της ανάγκες μιας θεατρικής παράστασης, απορεί όμως κανείς γιατί να υπάρχει τόση διαφορά μεταξύ ενός χώρου μουσικής και ενός χώρου θεάτρου. Καμαρώνω το Μέγαρο από τότε που εγκαινιάστηκε μέχρι τις μέρες μας, γιατί να μην καμαρώνω και για τη θεατρική σκηνή του. Παρόλο που το Υποσκήνιο είναι απείρως καλύτερο από τα διάφορα αμπάρια, σιδηρουργεία, αποθήκες κτλ περίμενα κάτι ακόμα καλύτερο και αξιοπρεπές. Εκείνο όμως που σίγουρα αποτελεί κάτι απαράδεκτο είναι η αναμονή πριν από την παράσταση, παράπονο που άκουσα από πολλούς φίλους ότι συμβαίνει πολύ συχνά. Γιατί; Ποιος ξέρει; Επίσης τραγικός είναι ο τρόπος πρόσβασης, περνώντας από γκαράζ, ανάμεσα σε αυτοκίνητα! Παρόλες τις ευγενικές προσπάθειες του προσωπικού που χωρίς τη βοήθειά του πολλοί θα είχαν σοβαρά προβλήματα εισόδου και εξόδου.

Διαρκεια : 120 '

Beethoven ~ Sonata Claro de Luna + 300 Pinturas

Hümeyra - Sessiz Gemi | Nostaljik Martılar

ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΜΟΥ ΠΟΙΗΜΑ ΠΟΥ ΤΟ ΕΧΩ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΧΩ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙ

Brahms - Piano Concerto No. 1 | Hélène Grimaud, Piano [HD]

ΠΟΛΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΜΟΥ - ΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝ ΤΟ ΑΚΟΥΩ ΜΕ ΟΠΟΙΟΥΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΕΣ ΚΑΙ ΟΠΟΙΕΣ ΟΡΧΗΣΤΡΕΣ ΔΕΝ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΕΣ

Beethoven: Piano Concerto No. 5 "Emperor" Op. 73 - Daniele & Maurizio Po...

ΠΑΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΓΙΟΣ POLLINI - ΠΟΣΟ ΜΕΓΑΛΗ ΕΥΤΥΧΙΑ 

Berlioz : Symphonie Fantastique

ΑΠΟ ΤΑ ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ

Βυζάντιο η δική μας ιστορία - Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ | Όμιλος Υγεία

Αρβελέρ Όταν ξέρεις ελληνικά, ξέρεις την ιστορία του τόπου

Τριαντάφυλλο στο στήθος (The rose tattoo) του Τενεσί Ουίλιαμς (Tennessee Williams 1911 –1983)

Ο Τενεσί Ουίλιαμς είναι ένας από τους πολύ αγαπημένους μου θεατρικούς συγγραφείς. Έχω γράψει κριτική για τα έργα του: Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι και Κραυγή.

Το πραγματικό του όνομα ήταν Thomas Lanier Williams III, το Tennessee αποτελεί το nom de plume, pen name που είχε επιλέξει. Μαζί με τους άλλους δύο, πράγματι πολύ μεγάλους σύγχρονούς του, τον Eugene O'Neill και τον Arthur Miller θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Αμερικανούς θεατρικούς συγγραφείς του εικοστού αιώνα.

Παρόλο το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του και ύστερα από αλλεπάλληλες  αποτυχημένες προσπάθειες, σε ηλικία 33 χρόνων έγινε παγκόσμια γνωστός με το έργο του «Ο Γυάλινος Κόσμος». Μετά από τρία χρόνια απογείωσε τη φήμη του με το θαυμάσιο «Λεωφορείο ο πόθος» για να ακολουθήσουν όλα τα άλλα υπέροχα και σε όλους μας γνωστά θεατρικά του έργα πολλά από τα οποία έγιναν ιδιαίτερα επιτυχημένες ταινίες με εξαιρετικά καστ ηθοποιών. Πολυγραφότατος, ασχολήθηκε επίσης με την ποίηση, το δοκίμιο, το διήγημα καθώς και με τα απομνημονεύματά του.

Ευαίσθητη ψυχοσύνθεση, είχε μια δύσκολη παιδική και νεανική ηλικία την οποία έκανε ακόμα πιο δύσκολη η κακή σχέση με τον τελείως διαφορετικού χαρακτήρα πατέρα του. Η ύπαρξη της ψυχασθενούς αδελφής του και ο χωρισμός των γονέων του έπαιζαν τον δικό τους αρνητικό ρόλο. Την κατάσταση έσωζε ο παππούς του. Η αξία του ταλέντου όμως βρίσκεται στο ότι όλα αυτά τα δυσάρεστα γίνονται πηγή έμπνευσης για αριστουργήματα. Εργατικότατος, ακόμα και ως φοιτητής ή υπάλληλος, έγραφε τα Σαββατοκύριακα και τις νύχτες συντροφιά με τον καφέ και τα τσιγάρα του: «δεν θέλω να είμαι ένα απόλυτο ¨υπήρξε¨, αυτό είναι που προσπαθώ να αποφύγω με τη σκληρή δουλειά». Η μητέρα του έλεγε ό,τι ακόμα και μετά από μια ιδιαίτερα σκληρή ολονύχτια πνευματική εργασία όταν πήγαινε να τον ξυπνήσει το πρωί για να πάει στη δουλειά του τον εύρισκε ντυμένο αφού δεν είχε βρει χρόνο για να βγάλει τα ρούχα του (πιθανώς από τότε να ξεκίνησαν και οι αυπνίες που τον ταλαιπωρούσαν σε όλη του τη ζωή).

Παρόλη τη μεγάλη επιτυχία, την αναγνώριση και τα πολλά βραβεία έζησε μια «δυστυχισμένη» ζωή χωρίς κάποια μόνιμη και μακρόχρονη σχέση που θα μπορούσε να τον στηρίζει κατάλληλα. Με πολλά και σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, φοβόταν μήπως και εκείνος καταλήξει σχιζοφρενικός και λοβοτομημένος όπως η αδελφή του, όπως φοβόταν τη μοναξιά και το γήρας: «το να παίζεις με τον φόβο είναι σαν να παίζεις με τη φωτιά, ο φόβος όμως είναι χειρότερος». Την κατάσταση του επιβάρυνε και η αρνητική αποδοχή μερικών έργων από αυτά που έγραψε προς το τέλος της ζωής του προσπαθώντας να αλλάξει το στιλ του. Εξαρτημένος από το αλκοόλ και διάφορες άλλες ουσίες έφυγε από ασφυξία όταν το πώμα της συσκευασίας ενός φαρμάκου έφραξε τις ανώτερες αναπνευστικές του οδούς. 

Στη διαθήκη του έγραψε να τον τυλίξουν σε ένα τσουβάλι και να τον ρίξουν στη θάλασσα, κάτι όμως που ο αδελφός του δεν έκανε. Η μεταθανάτια αναγνώριση του ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που απόλαυσε στη ζωή του. Ο Tennessee έφυγε στα 71 του χρόνια, ο αδελφός του στα 89, ποιος θυμάται τον αδελφό του;



Το έργο

Το τριαντάφυλλο στο στήθος, πρωτοπαρουσιάστηκε στο Broadway το 1951 με ένα εξαιρετικό καστ ηθοποιών: Maureen Stapleton, Don Murray, Phyllis Love, Eli Wallach, Martin Balsam, Vivian Nathan και απέσπασε το βραβείο «Tony award 1951 for Best Play». Έγινε κινηματογραφική ταινία το 1955 με τον Burt Lancaster και την Anna Magnani η οποία βραβεύτηκε με Όσκαρ. Το έργο διαφέρει από τα άλλα έργα του συγγραφέα πιθανότατα επειδή το έγραψε σε μια σχετικά σταθερή ψυχολογικά περίοδο της ζωής του, μετά από ένα ταξίδι στην Ιταλία. Εκεί εντυπωσιάστηκε από τον τρόπο ζωής, τον χαρακτήρα και τη φιλοσοφία  των Ιταλών την οποία μετέφερε, με το Τριαντάφυλλο στο στήθος, στη ζωή των Ιταλών του νότου των ΗΠΑ και πιο συγκεκριμένα των Σικελών της Louisiana περιγράφοντας τις πίκρες και τις χαρές τους. Οι διαφορές βρίσκονται όχι μόνο στο αισιόδοξο τέλος αλλά και στην υπόθεση, την ατμόσφαιρα, το όλο κλίμα παρόλο που στον κεντρικό ρόλο υπάρχει μια γυναίκα όπως στα περισσότερα έργα του.

Σε μια πολυθόρυβη πόλη της Ιταλίας ζει με τον άπιστο άντρα της η σαραντάρα μοδίστρα Σεραφίνα Ντέλλε Ρόζε (Πηνελόπη Μαρκοπούλου) εγκυμονεί και επαίρεται για τα κατορθώματα του άντρα της.  Εκείνος, του οποίου μόνο η  τεφροδόχος παρουσιάζεται στο έργο, ασχολούμενος με τη μεταφορά μπανάνας ως οδηγός φορτηγού κάνει και άλλες όχι τίμιες δουλειές με αποτέλεσμα να σκοτωθεί προσπαθώντας να ξεφύγει από τους αστυνομικούς. Η Σεραφίνα που τον αγαπούσε πολύ και τον θαύμαζε για την ομορφιά και την αρρενωπότητά του πενθεί βαρέως. Τοποθετεί την τεφροδόχο του άντρα της μπροστά σε ένα άγαλμα της Μαντόνα και προσεύχεται. Η λίπη και η απογοήτευση προκαλούν αποβολή με αποτέλεσμα τη βαριά κατάθλιψη. Στο πρόσωπο της ο συγγραφέας παρουσιάζει τις υπερβολές της συμπεριφοράς και τη θρησκοληψία των Ιταλών, τις προλήψεις και την πίστη τους στη μαγεία και στα βότανα. Τα κουτσομπολιά για τις απιστίες του συγχωρεμένου (ο ερωτύλος άντρας)  έχουν πάρει διαστάσεις, εδώ τονίζονται και κάποια άλλα από αυτά που  έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση στον Williams όπως: η φασαρία, η πολυλογία, η ζωντάνια, ο θόρυβος. Η Σεραφίνα πενθεί τη ζωή και θέλει να κάνει το ίδιο και η δεκαπεντάχρονη κόρη της, η Ρόζα.

Το πένθος όμως και οι προσευχές αρχίζουν να ξεθωριάζουν με την παρουσία ενός άλλου ερωτύλου αρσενικού του οδηγού φορτηγού Άλβαρο με το επώνυμο Mangiacavallo (Γεράσιμος Μιχέλης), αυτός που μπορεί να φάει άλογο, κάτι που τονίζει πόσο μάτσο άντρας είναι. Παρόλη την αρχική της άρνηση και τις όποιες τύψεις τελικά υποκύπτει στις πιέσεις του και προσπαθεί να ξεχάσει τον πόνο της! Και ξεχνάει. Μετά από τη δική της μεταβολή αλλάζει και τη συμπεριφορά της απέναντι στην κόρη, της οποίας αποδέχεται το φλερτ με έναν ναυτικό. Τέλος καλό, όλα καλά, εμείς καλύτερα και η ζωή συνεχίζεται.

Στην πλοκή υπάρχουν και πολλά άλλα πρόσωπα που δεν νομίζω ότι αξίζει να τα αναφέρω λόγω των περιορισμών στην παρουσίαση μιας κριτικής θεάτρου. Το έργο παίρνει τον τίτλο του από ένα τατουάζ με τριαντάφυλλο που είχε ο άντρας της στο στήθος του, τον οποίο αποκαλούσε το «τριαντάφυλλο» της καθώς και αυτό που έκανε στο στήθος του ο Άλβαρο στην προσπάθειά του να την κατακτήσει.

Δεν μπορώ να πω ότι το Τριαντάφυλλο στο στήθος είναι από τα καλύτερα  έργα του συγγραφέα παρόλη τη θαυμαστή πορεία του στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Όπως και να το δω δεν είναι ο δικός μου αγαπημένος Τενεσί Ουίλιαμς.

Συντελεστές

Η παράσταση πιστεύω ότι αποτελεί (δεν έχω  δει άλλες δουλειές τους) μια μεγάλη επιτυχία του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης την οποία παρουσιάζει  το Θέατρο Τέχνης.

Η Μετάφραση και η Σκηνοθεσία του Λευτέρη Γιοβανίδη απέδωσε αυτά που θέλει να παρουσιάσει ο συγγραφέας. Το πολυθόρυβο των Ιταλών με έναν κατά κάποιο τρόπο χορό αρχαίου ελληνικού δράματος που πηγαινοέρχεται, με μερικές στιγμές υπερβολής.  
Τα Σκηνικά της Πουλχερίας Τζόβα πολύ καλά ακόμα καλύτερα τα Κοστούμια της Μαρίας Παπαδοπούλου. Η Μουσική του Θοδωρή Λεμπέση και οι Φωτισμοί του Νίκου Σωτηρόπουλου σωστοί
Δραματουργική Επεξεργασία: Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου. Επιμέλεια Κίνησης: Ζωή Χατζηαντωνίου. Βοηθός Σκηνοθέτη: Ρία Δεληογλάνη. Βοηθός Φωτιστή: Εύη Παπαμάρκου

Παίζουν

Με αλφαβητική σειρά: Ευγενία Αποστόλου, Ειρήνη Ιωάννου, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Γεράσιμο Μιχελή, Μάρω Σαουσοπούλου, Ισίδωρο Σταμούλη,  Δημήτρη Τσίκλη, Τσαμπίκα Φεσάκη.

 Όλοι τους πολύ καλοί και καλύτερη από όλους η πρωταγωνίστρια. 

Διάρκεια : 90 '